ÖZET
- Geçmişte yaşadığın olumsuz deneyimlerin, travmaların hayatını birçok açıdan olumsuz etkilediğinin farkındasın ve bunu çözmek istiyorsun.
- Ama geçmişin karanlık, dipsiz sularına dalıp kendini bunaltmak da istemiyorsun.
- Nereden başlayacağın, nasıl hareket edeceğinle ilgili de kafan karışıyor.
- Bu süreci kolaylaştırmak için -travma terapilerimizde de kullandığımız- 3 aşama var.
- Eğer bu aşamaları sağlıklı şekilde yürütürsen geçmişteki anıları gerçekten geride bırakabilirsin ve bunların etkilerinden arınabilirsin.
TRAVMALARDAN KURTULMANIN 3 AŞAMASI:
- Aşama: Güven ve sakinleşme
- Aşama: Hatırlama ve yas tutma
- Aşama: Toparlama ve bütünleşme
Travmalar yani geçmişte yaşadığın olumsuz, başa çıkmakta zorlandığın deneyimler küçük ya da büyük de olsa hayata bakış açını etkiliyor.
Bize olumlu ya da olumsuz bir şeyler katıyor, öğretiyor.
Bu deneyimler sindirildiği işlendiği oranda da olgunlaşmayı sağlıyor.
Çoğu zaman bu travmaların sağlıklı bir şekilde sindirilebildiğini söyleyemeyiz.
Dipsiz bir kuyu gibi görünen, bunaltıcı, geçmiş yaşantılara dönüp kapsamlı şekilde analiz etmek pek de eğlenceli bir iş değildir.
O yüzden çoğu kişi akışına bırakıp o olayları kenara koymaya çalışır.
Burada yaşanan sıkıntılar da kronik stres, depresif ruh hali, özgüven sorunları, değersizlik hisleri, ilişki problemleri gibi kendini başka şekillerde gösterir.
O yüzden travmaları işlemek ve geçmişin gölgelerinden arınmak gerçekten de çok önemlidir.
Travmalarını sindiren, etkilerinden arınan ve yeni bir sayfa açan kişilerin 3 aşamadan geçtikleri görülmektedir.
Bu yazıda hem 3 aşamayı hem de bu 3 aşamayı kendi kendine veya terapi desteğiyle yapmanın nasıl bir şey olduğundan bahsettim.
Böylece karanlıkta kaybolmadan nasıl bir rota izlenebileceği konusu biraz daha netleşecektir.
1. Aşama: Güven ve Sakinleşme
Travmatik olay iç ve dış dünyamızı sarsar.
Kendimizin veya yakınlarımızın fiziksel ya da psikolojik zarar görmesine neden olur.
Olayları geride bırakabilmek ve toparlama sürecine girmek için aynı olayın tekrar yaşanmayacağından emin olmak gerekir.
Yaşansa bile şartların artık farklı olduğuna, başa çıkılabilir olduğuna ve o kadar hasar alınmayacağını bilmek gerekir.
Böylece güven ihtiyacı karşılanır.
Beynin rahatlayıp şimdiki ana odaklanabilmesi için güven ihtiyacının karşılanıp sakinleşmesi gerekir.
Diğer türlü kişi hep diken üzerinde hisseder.
Örneğin; depremde çatlayan eski binada oturma travmasında, başka güvenli bir yere taşınıp olayın geride kaldığını bilmek gerekir.
“Artık bitti, güvendeyim.’’ diyebilecek ne varsa yapmak gerekir.
2. Aşama: Hatırlama ve Yas Tutma
Yaşanılan olaylar geride kalmış ve şu anda güvende olsan bile bu olayların diğer boyutlarıyla ilgili işlenmesi gereken noktalar olabilir.
Halen işlenememiş travmaların arkasında suçluluk, yetersizlik, değersizlik gibi rahatsız edici düşüncelerin olduğunu görebiliyoruz. Birçok kırgınlıklar olabiliyor.
Bunların tamir olabilmesi için ilgili olayların gözden kaçırılan detaylarını da hatırlamaya çalışarak geri dönmek gereklidir.
Büyük resmi görerek ve bastırılan duyguları serbest bırakarak olayla ilgili bitmemiş içsel meseleleri tamamlamak, ifade etmek serbest bırakmak gereklidir.
Buna bir nevi yas tutmak diyebiliriz.
Örneğin; depremde bir yakınını kaybettiysen ve onunla olan ilişkin yüzünden suçluluk duyguların varsa bu duygularla ilgili olaylara dönüp işlemek gerekir.
Yoksa bu travmada bir takılma yaşarsın ve içsel bilgen bitmemiş meseleyi sürekli gündemde tutar.
Bilinç dışı düzeyde bir gerginlik, bir gölge gibi ara ara tetiklenerek yaşam kaliteni kısıtlar.
3. Aşama: Toparlama ve Bütünleşme
Bu aşamayla birlikte artık yaşanan olaya hem mantıksal hem de duygusal açıdan bakabilmeye başlamışsındır.
Bu olaylar seni sen yapan, kişiliğini biçimlendiren önemli değerler ve yaşam felsefesi katan anılar haline gelir.
Bu anılarla birlikte duygusal olarak daha güçlü ve toparlanmış hissedersin.
Örneğin; insanları nelerin kırdığını, ilişkilerde nelerin önemli olduğunu ve kendi sınırlarını şefkatli ve etkili bir tonda nasıl koruman gerektiğini öğrenmiş olabilirsin.
Böylece kazandığın değerlerle birlikte daha bütünlüklü bir kişiliğinin olduğunu hissetmeye başlarsın.
Bu aşamalarla ilgili söyleyebileceğim çok şey var.
Her bir aşamada o aşamanın gerektirdiklerini yapman gerekiyor.
Öncelikle hangi aşamada olduğunu takip etmelisin.
Yaşadığın olaylara göre farklı aşamalarda olabilirsin.
Örneğin A temasıyla ilgili olaylarda 1. aşamadayken, B temasıyla ilgili olayların işlenmesinde 2. aşamada olabilirsin.
Travma terapisi 3 aşamada ne sağlar?
Travma terapileri bu 3 aşamanın 3’ünü de dikkatli şekilde, kişinin özel durumuna göre analiz ederek, hangi noktada takıldıysa o noktaya özel yöntemlere sahiptir.
Travma terapilerinde en çok zaman harcanan aşamalar 1. ve 2. aşamalardır.
3 . aşamaya gelen birisinin yapacağı şey sadece eldeki bilgileri bir araya getirip bütünleştirmektir.
Bunu çoğu zaman kendi kendine de yapabilmektedirler.
En ideal yol bireysel çaba ve dış desteği bütünleştirmektir.
Önce kendi kendine çaba gösterip ihtiyaç duyduğun bilgileri öğrenmek gereklidir.
Zorlandığın noktalarda da daha verimli ve etkili bir yol almak içinde birkaç seanslık bir terapi desteği alabilirsin.
EMDR gibi travma terapileri yaşadığın olayların kendisine doğrudan odaklandığı için fazla dağılmadan odaklanarak ilerleme imkanı verebilir.
Tam bir benzetme yapmak güç ancak bunu bir nevi kendi kendine spor yapmakla özel antrenörle spor yapmaya benzetebiliriz.
Antrenörle spor yaptığında çok daha hızlı sonuç aldığın ve üst düzey bir çalışma yaparsın.
İmkanların doğrultusunda bu avantajı kullanabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
