- Terapi desteği almayı düşünüyorsun ama kimden alabileceğini merak ediyorsun.
- Çok sayıda uzman var ve kafan karışık…
- Referans, eğitim, yaş, deneyim, popülerlik, bütçe, terapist ilişki becerileri düzeyi gibi birçok farklı nokta var.
- Terapist arayışında bu noktaları göz önünde bulundurursan içine sinen ve güvenebileceğin bir uzmana ulaşman mümkün olabilir.
- Konunun anlatıldığı videoyu izleyebilirsin.
Yaşadığın sıkıntılar güçlüklerle başa çıkabilmek için bir terapistten yardım almayı düşünüyorsun ama kimden alacağın önemli bir soru.
Çok sayıda uzman var ve karar vermekte zorlanıyorsun.
Açıkçası terapiyi verimli hale getirmek için danışan olarak senin neler yapabileceğine odaklanan bir kitap yazıyorum.
Oradaki bir bölümde de terapist seçiminden bahsediyorum.
O yüzden bu önemsediğim bir konu.
Bu yazıda sana terapist seçiminde önemli olduğunu düşündüğüm 6 noktadan bahsettim.
Eğer böyle bir arayışın varsa anlatacaklarım kesinlikle faydalı olacaktır.
1. Referans
Terapistine güvenme ihtiyacın olduğu için bakabileceğin noktanın referans olması çok anlamlı.
Tanıdık birisinin, içeriden bilgi sahibinin, güvendiğin ve seni de tanıyan birinin tavsiyesi kıymetlidir.
Ama eğer çevrende böyle biri yoksa ya da sormaya çekiniyorsan şu anda olduğu gibi belki de internetten araştırıyorsun.
Web sitesi, sosyal medya hesapları, video ve yazı içerikleri, hakkında yazılmış yorumlar tavsiyelere bakmak gibi hem yetkinliğini hem de senin durumuna uygun deneyime sahip olup olmadığını anlamaya çalışabilirsin.
Kimler referans olmuş, yorum yapmış diye bakmak faydalı olabilir diye düşünmüş olabilirsin.
Yorumun az ya da olmaması da illa bir kriter değildir.
Genelde danışanların haberi olmuyor, terapistin profil sayfasından haberdar olurlarsa paylaşabiliyorlar.
2. Eğitim
Hem üniversite hem de sonrasında alınan eğitimler önemlidir.
Bizde en ön plana gelen terapist meslek alanları psikolog, psikolojik danışmanlık mezunları ve psikiyatri uzmanlarıdır.
Psikolog ve psikolojik danışmanlar için lisans yeterli değil, yüksek lisans da gereklidir.
Eğer psikiyatrik sorunlarla çalışılacaksa klinik psikoloji yüksek lisans önemlidir.
Temel eğitimlerin dışında ek sürekli eğitimler de gerekli.
Uygulamalı terapi eğitimleri almak, yeni gelişmeleri takip etmek, yayınları okumak gerekli.
Ben lisans ve yüksek lisansta aldığım eğitimden çok daha fazlasını üniversite sonrası eğitimlerde almış olabilirim.
Hala da almaya devam ediyorum.
Uluslararası standartlarda da böyledir; sürekli eğitim bizim alanımızda çok önemli.
Bizde ne yazık ki belli bir standart ve denetim yok.
Sadece temel eğitim denetleniyor ama o da doğru şekilde yapılmıyor.
O yüzden bu standartları takip etmek uzmanın kendi inisiyatifinde.
Lisans mezunu birisi de terapist olarak çalışma imkanı yaratabiliyor.
Hatta alanımızla alakası olmayan kişiler de terapist olarak kendini ortaya koyabiliyor.
3. Yaş
Yaş bu konuda bir kıstas mıdır?
Uzun yıllardır çalışan deneyimli bir uzman her zaman iyi terapist anlamına mı gelir?
Hayır.
Yaşlı olmak illa iyi değildir; çalışmalara göre belli yaş-deneyimden sonra verim anlamında anlamlı bir fark olmuyor.
Hatta dezavantaj olabilen durumlar var; günceli takip etmemek, tükenmek gibi.
O yüzden sadece yaş da bir kriter olmamalı.
4. Popülerlik
Popüler olması fark yaratır mı?
Medyatik, popüler olmak yeterlilik için kıstas değildir.
Ekranlarda eğitim vermek, akademik unvanlar, güzel-akıcı konuşmak ve anlatmak, sosyal medya platformlarında binlerce takipçiye sahip olmak terapistlikle doğrudan ilgili değildir.
Terapi deneyimdir. Etkin dinleme, analiz, müdahaleyi içerir.
Dolayısıyla ekranlardan o kişilerin terapistlik becerilerini izleyemezsin.
Bu ancak onunla terapi sürecine girince anlayabileceğin bir şeydir.
Şu an beni de ekrandan izliyorsun ya da dinliyorsun, anlattıklarımı beğeniyor olabilirsin ama bu terapistlik becerilerimi tam olarak gördüğün anlamına gelmiyor.
O yüzden popüler birisi demek ki iyi terapisttir gibi bir varsayıma kapılmamanı öneririm.
5. Bütçe
Profesyonel bir hizmet olduğu için ücret konusunda bütçene uygun bir tercih de yapman gerekiyor.
Sonuçta düzenli bir süreç olacağı için maddi anlamda zorlanmaman gerekir.
Uzmanın deneyimi, program yoğunluğu, çalıştığı bölge gibi etkenler ücrette belirleyici oluyor.
Dediğim gibi illa en popüler, en yüksek ücretli en iyisidir diye bir şey yok.
Gayet donanımlı, kendini yetiştirmiş ve bütçene uygun uzmanlara da ulaşabilirsin.
Online olarak da çalışma imkanı olduğundan büyük şehirler dışında çalışan kişilere de ulaşmak bir seçenek olabilir.
Bunun dışında eğer çok kısıtlı bir bütçen varsa veya karşılayacak bir bütçen yoksa başka imkanlar da var.
Belediyelerin psikolojik danışmanlık birimlerinden destek alabilirsin.
Üniversitelerin yüksek lisans birimlerinde staj ve eğitim amacıyla gönüllü danışan olarak destek alabilirsin. Süpervizör eşliğinde, güvenebilir ve karşılıklı işbirliğine dayanıyor.
Bazı dernekleri de araştırabilirsin. Mesela, EMDR derneğinde travma mağdurlarına destek için gönüllüler olabiliyor.
6. Terapi ilişkisi
Diyelim ki eğitimi, deneyimi, ilk izlenimi, bütçesi sana uygun gelen bir terapisti gözüne kestirdin.
Tamam budur diyebilir misin?
Tabii ki hayır.
Dediğim gibi terapistlik becerilerinin nasıl olduğunu birebir deneyimlemeden bunu tam olarak bilemezsin.
Görüşmeye başladıktan sonraki ilk 3 seans çok önemlidir.
Seni anladığını, ortak noktalarda odaklanabildiğinizi, beklentilerini karşılayabilecek yetkinlikte olduğunu, kullandığı yaklaşımın sana uygun olduğunu görüyorsan bu iyi bir işarettir.
Bunları ilk üç seansta yaşayamadıysan ve başından beri terapistine güvenemeyecek gibi hissediyorsan bu da önemli bir sorundur.
Çalışmalara göre ilk üç seansta en ufak bir ışık göremiyorsan, iyi gelmiyorsa, rahat olamıyorsan, anlaşıldığını hissetmiyorsan devam ettiğinde de muhtemelen aynı hisleri yaşayacaksındır.
Bu durumda terapi arayışından vazgeçmemeni öneririm.
Bizim alanımız hem bir bilim hem de bir sanattır.
O yüzden de başkasına iyi gelen birisi sana iyi gelmeyebilir, sanatı-tarzı uymayabilir. Bu gayet olağan bir şeydir.
Sana daha uygun başka bir terapistle çalışmayı deneyebilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
