- Utanç ve suçluluk duygusu aynı gibi zannedilebiliyor ama değildir.
- Suçluluk, kendi davranışlarının yaratabileceği zararla ilgilidir.
- Utanç ise kendi varlığının sosyal olarak yaratabileceği zararla ilgilidir.
- Bu ikisinin farkını anlaman iki duyguya da nasıl yaklaşman gerektiği konusunu netleştirebilir.
- Bir şeyleri kabul etme ve değiştirme arasındaki ince çizgiyi nerede koyabileceğini anladığında suçluluk ve utanç duygusuyla da barışmaya başlayabilirsin.
Suçluluk ve utanç duygusu seni içten içe eritebilecek, çaresiz hissettirebilecek rahatsız edici duygulardır.
Bu yüzden de bu duyguları yaşamaman, bunlardan kurtulman gerekiyor değil mi?
Kesinlikle hayır.
Bu duyguların verdikleri mesajı anlayıp onlarla barışman gerekiyor.
Ancak o zaman iç huzurunu yakalamaya başlama şansın olabilir.
Yapman gereken ilk şey bu iki duygunun ne olduğunu ve farklarını anlamak olabilir.
Suçluluk ve utanç duygusu aslında farklı duygulardır.
Suçluluk, yaptığın ya da yapmadığın şeylerin kendine ve diğerlerine verdiği zarardan duyduğun rahatsızlıktır.
Çocuğuna yeterince iyi anne-babalık yapamadığını düşünmek, kariyerinle ilgili aldığın yanlış kararlar, sağlığını ihmal etmen sonucu yaşadığın sıkıntılar, yaptığın bir hata sonucu birisinin zarar görmesi gibi durumlar suçluluk duygusunu getirir.
Suçluluk hissettiğinde kendine kızarsın. Bunu tamir etme isteğin vardır.
Eğer tamir etmesi kolay ya da mümkün değilse de çaresiz hissedersin.
Suçluluk duygusunda kendine sevgin ve saygın azalır.
Kendi değerlerinle, prensiplerinle uyumlu hareket edememiş olmak, bazı şeyleri geç fark etmiş olmak acı verir.
Utanç duygusu ise suçluluktan daha farklı ve daha derin bir duygudur.
Utanç, varlığının kendisinden duyduğun rahatsızlıktır.
Varoluşundan tiksinmek, bu varlıkla yaşamaya yönelik kızgınlıktır.
Fiziksel özelliklerin, statün, yaşadığın toplum, ailen, genel kültür seviyen, beceri düzeyin gibi değiştirmesi kolay olmayan ya da imkansız olan konularla ilgili derdin vardır.
Bunların senin sevilmeni, sana saygı duyulmasını engelleyeceğinden dolayı kaygı duyarsın.
Bu yüzden bu parçalarınla yüzleşmek, bu parçalarını göstermek istemezsin.
Kaçmak ve saklanmak istersin çünkü bu parçalar yüzünden sevilmeyeceğim, dışlanacağım tarzındaki düşüncelerin çok baskındır.
Eğer çevrendeki ortam da bunu besleyecek özelliklere sahipse o zaman bu duyguyu çok yoğun yaşayabilirsin.
Suçlulukta kendine yönelik sevgi ve saygı ihtiyacının tehdit edilmesi vardır; utançta ise başkalarının sevgisinin ve saygısının azalacağını düşünmek ön plandadır.
Bu yönüyle suçluluğu daha bireysel, utancı daha sosyal bir duygu olarak düşünebiliriz.
Bu duyguları yaşıyorsak ne yapmak lazım?
Duygular birer elçidir. Bize karşılanmayan ihtiyaçlarımız hakkında bilgi veriyor.
Bunu Uyan Yöntemi online eğitimimde detaylı olarak anlatıyorum.
Suçluluk ve utanç duyguları, sevgi ve saygı ihtiyaçlarıyla çok bağlantılıdır.
Bu ihtiyaçları hayatında kendi kendine ve diğerleriyle ilişkilerinde ne ölçüde karşıladığını analiz ederek başlayabilirsin.
Her iki duyguda da bir şeyleri kabul etme ve değiştirme arasında çok ince bir çizgi var.
Bu çizgiyi nerede nasıl koyabileceğin konusunu netleştirebilmek için senin durumuna özel bir değerlendirme yapmaya ihtiyacın var.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
