ÖZET
- Sosyal medya platformları hayatımıza büyük bir nimet olarak girdi.
- Ama aynı zamanda büyük yan etkilerini de beraberinde getirdi.
- Bir psikolog olarak sosyal medyanın 7 tane yan etkisi olduğunu düşünüyorum. Bu 7 yan etkiyi detaylı öğrenmek için videoyu izleyebilirsin.
SOSYAL MEDYA VE TELEFON KULLANIMININ-BAĞIMLILIĞININ YARATTIĞI 7 YAN ETKİ:
- Onay stresi
- Can sıkıntısına neden olmak
- Bastırma savunma mekanizmasını pekiştirmek
- Yetersizlik psikolojisi
- Anda kalmayı güçleştirmek
- İzolasyonu pekiştirmek
- Güvenilir olmayan bilgi kaynaklarına ulaşmak
Doğru kullanıldığında güzel imkanlar sağlayan sosyal medya platformlarının aynı zamanda önemli yan etkilere neden olduğunu sen de gözlemlemişsindir.
Bazı danışanlarımda sosyal medyanın stres kaynaklarından birisi olduğunu gözlemledim.
Çok uzağa gitmeyelim belki kendinde ve yakın çevrende belli yan etiler olduğunu fark etmiş olabilirsin.
Ben kişisel yaşamımda bu etkileri fark edince önlem alma ihtiyacı duymuştum.
Bu yan etkileri bir psikolog olarak 7 madde üzerinden analiz etmek istiyorum.
7 yan etkiyi öğrenerek bu konuda bazı şeyleri güncelleme konusunda daha farklı bir bakış açısı edinebilirsin.
Bu yan etkilerin olması için bağımlı olman gerekmiyor.
”Ben bağımlı değil, kullanıcıyım” diyebilirsin.
Çoğu bağımlı bunu kabul etmediği bir aşamadan geçer.
Ne olursa olsun her gün telefonu eline alıp girdiğin sosyal medya hesapların varsa bu yan etkileri yaşama riskin vardır:
1. Onay stresi
Onay, temel psikolojik bir ihtiyaçtır.
Belki de çocukken anne-babandan bunun açlığını çektin.
Bu yüzden onay almanın bir tıkla, kolayca yapılabilmesi çekici geliyor.
Ama burası sağlıklı bir alan değil.
Negatif bir yorum geldiğindeki hayal kırıklığı, tetiklenmeye neden olabilir.
Bu aslında kişisel gelişim için bir malzemeye dönüştürülebilir.
2. Can sıkıntısı ve verimsiz zaman geçirmek
Zamanı verimli geçirmemek, can sıkıntısı, hedefsizlik depresyon ve kaygı sorunlarında sık görülebilen bir konudur.
Sosyal medyayı bilinçsiz kullanırsan bunu negatif etkileme eğilimindedir çünkü hayatına bir katkısı olmadığı için enerjin verimsiz kalıyor.
3. Bastırma savunma mekanizmasını pekiştirmek
Can sıkıntısı, moral bozukluğu, mutsuzluk, kaygı olunca kafa dağıtmak ve rahatlamak için hemen telefona bakıyorsun.
Bir nevi duygu bastırma aracına dönüşüyor.
Bastırma mekanizması zaten bizim terapilerde de aşmaya çalıştığımız bir konudur.
Birçok sorunu çözememenin nedeni onları bastırmak ve kendinde gereken şeyleri değiştirmemen ya da adım atmaman yüzünden.
Telefonun bunu fark ettirmeden yapıyor.
4. Kendini karşılaştırma ve yetersizlik
Yetersizlik, aşağılık kompleksi az ya da çok hepimizde vardır.
Bunu nasıl ele aldığımız ve bununla nasıl başa çıktığımız da hepimizde farklıdır.
Sosyal medya bir telafi aracına dönüştüğünde yetersizlik kompleksini pekiştirebilir.
Neden mi?
Sosyal medya profillerinde insanlar arzularını yansıtıyorlar.
Onay alacağını düşündüğü noktalarını planlayıp, hazırlanıp, kurgulayıp, makyaj yapıp paylaşıyor.
Buna bir mesai harcıyorlar.
Bu gerçek benliğini ve hayatını yansıtmıyor.
Haliyle bir yarışa dönüşebilir ve günün sonunda yetersizlik hissi beslenebilir.
5. Anda kalmayı engellemek
Şimdiki anda kalabilmek, odaklanabilmek kendini iyi hissetme ve akış hali için çok önemlidir.
Bu yüzden son yıllarda mindfulness denilen bir akım alanımızda popüler oldu.
Şimdiki an farkındalığı, duygularınla temas edebilmek ve kendini daha iyi tanıyabilmek açısından da çok önemlidir.
Sosyal medya anda kalma konusunda hiç de iyi bir kaynak değil.
Sayfalar arası gezinip, kaydırırken uyaran bombardımanına maruz kalıyorsun.
Bu da anlık haz veren dopaminin salgılanmasına benzer bir etki yaratıyor. Hatta bağımlılığa dönüşüyor.
Sosyal medya platformlarının yapısı alışkanlık kazandırmaya ve orada uzun süre kalmanı sağlamaya yöneliktir.
Böylece reklam verenler daha çok kişiye ulaşma şansı bulur. Sonuç olarak hızlı bir şekilde tüketmeye alışınca da anda kalmak güçleşir.
6. İzolasyonu pekiştirmek
Sosyal medyada zaman geçirmek daha kolay yol gibi geliyor. O an yalnız hissetmezsin.
Daha zengin ortam var gibi hissettirdiği için gerçek sosyal hayat yeterince çekici gelmeyebilir ama bu sanal bir histir.
Sosyal medyada geçirdiği zamanı azaltanlar daha az izole hissettiğini söylüyor.
7. Güvenilir olmayan bilgiler sağlamak
Algoritma, keşfette ilgini çekecekleri gösteriyor.
Bunlar da sansasyonel, çarpıtılmış, siyah beyaza yönelik olabilir.
Sadece politik ya da popüler konularda değil; bizim alanımızla da ilgili bir bilgi kirliliği var.
Örneğin panik atak, OKB gibi konularda bilgi arayışındaki kişiler nereye inanacağını şaşırabiliyor.
Eleştirel bakmak, farklı ve güvenilir olan kaynaklardaki bilgilere ulaşmaya çalışmak önemli.
Böylece daha doğru analiz ve çıkarımlarda bulunabilirsin.
Belki de sosyal medyayı fazla eleştirdim.
Negatif noktalara odaklansam da pozitif taraflarını da göz ardı etmemek gerekli.
Uzaktaki kişileri kolayca birbirine bağlayabilmesi, bilgiyi kolayca anlık olarak paylaşabilmek çok büyük bir imkan.
Bu imkanları iyi kullanmak gerekiyor.
Peki nasıl? Nasıl olurda negatif yan etkileri sosyal medya platformlarını kullanabilirsin?
Öncelikle bu etkilerin farkında olarak kullan.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
