Senmerkezci olarak hayatını nasıl zorlaştırdığını biliyor musun?
“Hocam ben senmerkezcilik nedir? Onu da bilmiyorum.” diyebilirsin. Çünkü bu kelimeyi ben uydurdum 🙂
Aslında tanımı çok basit ve tanıdık:
Senmerkezcilik, benmerkezciliğin karşı kutbundadır. Diğerlerinin memnuniyetini, kendi memnuniyetinin önüne koymak olarak düşünebiliriz.
Sencil birisi olarak sıkışmış ve tükenmiş hissetmeye başladıysan bu alışkanlığın hayatına olan etkilerini anlaman gerekiyor.
Çünkü bu eğilimi güncellemek kolay olmayacak.
Epey yüksek bir motivasyona ihtiyacın var.
Bazen motivasyonunun yükselmesi için çektiğin acıları gerçekten anlaman, titreyip kendine gelmeni ve kararlılıkla yeni bir sayfa açmanı sağlayabilir.
Nasıl senmerkezci birisi haline geldiğini başka bir yazıda anlatıyorum.
Bir şekilde bu yaşına kadar senmerkezci olarak geldin ve bunun acısını zaman içinde artan oranlarla yaşamaya başladın.
Yazımın kalanında bu acına ayna olup seni bazı gerçeklerle daha net bir şekilde yüzleştirmek istiyorum.
Bu konuyu 10 tane başlık altında anlatacağım.
1. Kendin Olmamak
Senmerkezci olmanın en temel zararı kendin olmanı zorlaştırmasıdır.
Mutluluğun formülü yazımda da anlattığım gibi kendin olduğunu hissetmek her şeyin temelindedir.
Kendin olmadığını, değerlerinle bütünlüklü yaşamadığını görmek mutsuzluğa neden olur.
Başkalarının ihtiyaçlarıyla kendi ihtiyaçların çatıştığında yaşadığın engellenme hallerinde çoğu zaman kendi duygu ve ihtiyaçlarını bastırmayı seçiyorsun.
Başkalarını düşünmekten kendini unutuyorsun.
2. Diken Üstünde Yaşamak
Hep diğerlerini düşünüp sıkıntı çıkarmamaya çalışmak çok gergin ve yorucu bir durumdur.
O yüzden de senmerkezcilik sürekli diken üzerinde yaşamaktır.
Diğerlerini sorunsuzca memnun edebilmek için devamlı düşünmen gerekiyor.
“Acaba ne düşünüyor, ne istiyor, ne yapabilirim?” diye..
3. Aşırı Sorumlu Hissetmek
Aşırı sorumluluk almak da sürekli diken üstünde hissetmeye neden olur.
Sanki her şeyi sadece sen yakınlarından daha iyi yapabilirsin gibi davranırsın.
O yapamaz, beceremez gibi düşünüp başkalarının arkasını toplar ama sonra da “Niye düşünemiyorlar, her yükü bana yüklüyorlar? Bir de beni yargılıyorlar, çok yoruldum.” dersin.
Sen böyle davrandıkça diğerlerinin sıkıntı yaşasalar bile sorumluluk alıp kendilerini geliştirme fırsatlarını da sekteye uğratırsın.
Aşırı sorumlu hissedip diğerlerinin sorun yaşamamalarını sağlayacak şekilde davrandıkça daha çok sevilip sayılacağını düşünebilirsin ama çoğu zaman işler böyle gelişmez.
Diken üstünde ve gergin olduğun anlarla ilgili seni yargıladıklarında ilişkileriniz yıpranmaya başlar.
4. Kullanılmak
Aşırı sorumlu davrandıkça kullanılmaya da açık hale gelebilirsin.
Kendi isteklerine önem vermediğini gören kişilerin benmerkezci davranışlarına maruz kalabilirsin.
Onların memnuniyetine önem verince ve kendi isteklerini göstermeyince senin için sıkıntı yok gibi düşünebilirler.
Arada yakınsan bile güçlü şekilde sınır koymuyorsan kullanılma boyutuna varan şekilde sinir bozucu durumlar yaşayabilirsin.
Bu da kendine saygının azalmasına neden olur.
5. Kendine Saygının Azalması
Senmerkezci olarak yaşadıkça kendine ihanet ettiğini görürsün.
“Başkaları yapabiliyor, kendini sahipleniyor, hatta böyle olunca dışarıdan saygıda görüyorlar ama ben öyle yapamıyorum.” demek kendine saygını azaltabilir.
Aslında farklı davranman gerektiğini biliyorsun ama senmerkezcilikle hareket etmekten kendini alıkoyamıyorsun.
6. Öfke Birikmesi
Bu da içinde giderek artan bir öfke birikmesine neden olur çünkü her seferinde bu çelişkileri yaşayıp öfkelenmene rağmen içe atarsın.
Gerginlik olmasın, aranız bozulmasın diye açılması, yüzleşilmesi gereken konuları ertelersin.
Ama bu öfke birikir çünkü anlaşılmıyorsun.
Sadece dışarıya değil kendine karşı da öfke birikir.
Aslında ne yapman gerektiğini az çok biliyorsun ama bunu çeşitli nedenlerden dolayı yapamıyorsun, daha doğrusu yapmıyorsun.
Bazen bu öfke patlasa da sonra tekrar senmerkezci moda geri dönüyorsun.
7. İlişkide Kırgınlıklar
Bu döngüleri tekrar tekrar yaşamak ilişkide kırgınlıklara da neden oluyor.
Benzer fedakarlığı görmeyince kendi değerinden kuşku duymaya başlayabilirsin.
Bu kırgınlıklar ilişkide ayrılma noktasına gelmenize neden olduysa daha da kırıcı oluyor çünkü emekler boşa gitmiş hissiyatına kapılırsın.
8. Yalnızlık
Tüm bunları yaşarken bir taraftan da yalnız ve desteksiz olduğunu hissedebilirsin.
Gösterdiğin onca çaba ve iyi niyetin karşılıksız olduğunu görmek derinden üzer.
“Benim de sorunlarımı anlatmaya, anlaşılmaya, desteklenmeye ihtiyacım var. Hep güçlü durmaya çalışmaktan yoruldum.” diyebilirsin.
Çok destek beklemesen bile en azından köstek olunmamasını arzu edersin ama böyle olmaz.
Bu da hep yalnız şekilde iç dünyanda savaşmak zorunda olduğunu düşündürür.
9. Çaresizlik
Kapana kısılmış hissedersin.
Senmerkezci olarak iyi bir şey yaptığını düşünürken kendini düşünmeye başlamak karanlık tarafa geçmek gibi hissettirir.
Sudan çıkmış balık gibi hissettiğin durumlara kendini sokmayı düşünmek bile tedirgin eder.
Bu durumda ne yapacağını şaşırmış şekilde çaresiz hissedebilirsin.
10. Kronik Mutsuzluk ve Psikolojik Güçlükler
Yaşadığın sıkışmışlıklar benzer şekilde devam ettikçe sıkıntıların bedensel ve ruhsal olarak hayatın her alanına yansıyabilir.
Bu da depresyon, kaygı problemleri gibi psikolojik güçlüklere zemin hazırlayabilir.
Senmerkezci birisiysen umarım moralini biraz da olsa bozabilmişimdir.
Senmerkezciliğin 10 zararını iyi bir şekilde özümsersen bizmerkezcilik dediğim alternatif tutumu uygulamaya hazır hale gelebilirsin.
Kendine iyi bak. Tam bir sencilsen bu tavsiyemi özellikle dikkate almanı öneririm.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
