Olumsuz kişilik özelliğini dönüştürmenin püf noktası nedir?
Karamsar olmak, ilişkilerde bağımlı bir özelliğinin olması, agresif olmak gibi bazı kişilik özelliklerin seni ve çevrendekileri kötü hissettiriyor olabilir.
Bu sahip olduğun negatif özelliklerin arkasında belli pozitif noktaların olduğunu görmek kendini daha iyi hissetmeni sağlayabilir.
Ayrıca bu kişilik özelliklerini dönüştürme ve kendini geliştirme konusunda işini kolaylaştırabilir.
Pozitif psikoterapide pozitif yorumlama dediğimiz bir yöntem var.
Bu yöntemle birlikte negatif özelliklerine baktığında daha farklı kapılar açılacağını görebilirsin.
Kendini geliştirme sürecinde yine bu şekilde bakarak aynı zamanda sahip olduğun negatif özelliklerle alakalı kendini daha iyi hissedebilirsin ve genel anlamda da performansın artabilir.
Belki de kafana koyduğun şeyleri bu negatif özelliklerini de kullanarak uygulamaya geçirebilirsin.
Örneğin karamsar bir kişilik yapın olduğunu düşünelim; karamsar kişilik yapısının altındaki pozitif özellik nedir?
Eğer karamsar bir kişilik yapın varsa olaylara daha gerçekçi bir şekilde bakmaya çalıştığını, olabilecek her türlü durumu, en kötü senaryoları göz önünde tuttuğunu söyleyebiliriz. Bu aslında kendi içinde pozitif bir özellik
Yapılan araştırmalar da sahip olduğun özelliklere bu açıdan bakıp bunun arkasındaki belli pozitif noktaların farkında olmanın aslında iyi sonuçlar getirdiğini gösteriyor.
Mesela yapılan araştırmaların birinde, çalışmaya katılan kişilerin ortak özellikleri, duygularıyla daha fazla temas halinde olmaları, hatta kendini dürtüsel, duyguları çok ön planda, duygularıyla mantık arasında denge kurmakta zorlanan ve bundan rahatsızlık duyan kişiler olarak tanımlamaları ve bu kişileri 2 gruba ayırıyorlar.
Gruplardan birine herhangi bir şey söylenmiyor, sadece kendilerine verilen performansa dayalı testleri doldurmaları isteniyor.
Diğer gruba da aynı testler veriliyor ve doldurmaları isteniyor ama bu gruba şöyle bir bilgi veriliyor:
“Yapılan bilimsel araştırmalara göre sahip olduğunuz özellikler, duygularınızın ve dürtüsel tarafınızın ön planda olduğu özellikler aslında yaratıcılıkla ilişkilidir.”
Araştırmanın sonuçlarına göre bilgi verilen grubun bilgi verilmeyen gruba göre kendilerini testleri doldururken daha iyi hissettiklerini ve daha yaratıcı sonuçlar verdikleri görülüyor.
Aslında her davranışın, her özelliğin altında belli pozitif noktaların, iyi niyetlerin, belli ihtiyaçları karşılama çabasının olduğu bilinen bir şey ancak bu araştırmanın bize gösterdiği; sahip olunan negatif özelliklerin kendi içinde pozitif noktaları içerdiği
fikrinin bilinçli olarak farkında olmak, buna inanmak insanların kendini daha iyi hissetmesini ve daha iyi performanslar göstermesini sağlıyor.
Böylelikle bu özellikler bir avantaja dönüştürülebiliyor
Böylece kendi kişisel potansiyelini gerçekleştirmek, hayata geçirmek de mümkün oluyor.
Kafanda daha iyi şekillenmesi açısından negatif özelliklerin arkasındaki pozitif noktalarla alakalı birkaç örnek vereyim.
Diyelim ki, ilişkilerde karşındaki kişiye daha bağımlı olan biri olduğunu düşünelim. Kendini de ilişkilerde fazla ilgi beklentisi içinde olan, karşısındaki kişiyi sıkboğaz eden biri olarak tanımlıyorsun ve bundan yakınıyorsun.
Eğer böyle bir kişilik özelliğin varsa aslında senin sahip olduğun güçlü özellik, ilişkilerde bağ kurmanın, yakınlaşmanın önemli olduğunun farkında olduğun.
İlişkilere değer veriyorsun.
Zaten bu temel bir ihtiyaç ve sen bu temel ihtiyacının farkındasın, bunun arkasında duruyorsun. Bu çok önemli bir özellik
Birçok kişide bu ihtiyaçların aslında bastırıldığını ve aslında bu ihtiyaçlarının farkında bile olmadığını, daha bireysel yaşamı tercih ettiklerini görüyoruz.
Bu uzun vadede kronik strese, depresif hislere ve yalnızlık hislerine neden oluyor.
Bu anlamda ilişkilere önem verdiğin için aslında güçlü bir özelliğin var.
Diğer bir olumsuz kişilik özelliğine örnek verelim. Mesela çekingen ve utangaç bir tarafın var.
Bundan yakınıyorsun ve kendini kötü hissediyorsun.
Aslında eğer bu tür bir özelliğin varsa insanları kırmamaya, incitmemeye, onlara karşı negatif bir etkide bulunmamaya çalıştığını söyleyebiliriz.
Onlarda iyi bir izlenim bırakmaya önem veriyorsun ve iyi bir izlenim veremeyeceksen kendini geride tutuyorsun.
Bu noktada aslında insanlara değer verdiğini ve mütevazi özelliklerinin olduğunu da düşünebiliriz.
Diyelim ki başarısızlık korkun var.
Fazla temkinli oluyorsun ve herhangi bir iş ya da projeyi uygulamaya dökerken genelde gergin bir ruh halin oluyor. Başarısızlıktan korkuyorsun.
Bu noktada sahip olduğun pozitif özellik, yaptığın işi en iyi şekilde, hatasız yapmak ve yaptığın işi önemsemek olabilir.
Bu da kendin için belli pozitif özellikler içeriyor. Hatta birçok iş verenin de çalışanlarının başarısızlığı minimum düzeyde tutup en iyi performansları çıkarmaya çalışmaları aradıkları özelliklerden.
Tabiki bunun kendi içinde belli yan etkileri de oluyor ama özellikle yaptığın işi iyi bir şekilde yapmaya çalıştığını, böyle bir prensibinin olduğunu fark etmek önemli.
Son olarak diğer bir örneği vereyim sana.
Obsesif kişilik özelliklerinin olduğunu ve bundan dolayı takıntılı, sorunlu biri olduğunu düşünüyorsun hatta diğer insanlar da sana böyle bakıyor.
Dışarıdan bakıldığında böyle görülebilir ve bu özellik seni yoruyor olabilir, bir sorun olabilir burada.
Görmen gereken şey, eğer obsesif kişilik özelliklerin varsa ince eleyip sık dokuyan, detaylı düşünen bir tarafının olduğu ve bunun da kendi içinde güçlü bir özellik olduğu.
Çok boyutlu düşünüp, herhangi bir konunun birçok olasılığını zihninde kurabiliyorsun.
Düzenli, tertipli, disiplinli bir tarafın var.
Bunlar kendi içinde şartlara, duruma göre pozitif özellikler ve olması gereken özelliklerdir.
Buraya kadar seninle paylaştığım pozitif yorumlama konusu belki sana Polyannacılık gibi gelmiş olabilir.
“‘Hep pozitif taraflara bakacağız, toz pembe göreceğiz.’ anlamına mı geliyor?” diye düşünebilirsin.
Seninle paylaştığım bu yöntem böyle bir şeyle alakalı değil.
Sahip olduğun bu negatif özellikleri, dönüştürmek, geliştirmek, esnetmek tabiki önemli bir şey.
Sana burada aktarmak istediğim nokta, bunları geliştirip dönüştürürken aslında kendi içindeki pozitif noktaları da görmen kendini daha iyi hissetmeni ve böylece daha etkili bir şekilde hareket edebilmeni sağlayacak.
Kendindeki ve diğerlerindeki negatif özelliklerin altındaki bu pozitif noktaları görmek ilk başta çok kolay olmayabilir.
Bu noktada bu şekilde bakabilmeyi alışkanlık haline getirmek için ilk başta bilinçli bir çaba göstermen gerekecektir.
Zaman içinde bunun daha kolaylaştığını göreceksin.
Bu şekilde baktıkça hem kendi hayatında hem diğer insanların hayatında farklı kapıların açıldığını görmek seni daha iyi hissettirecek.
Bu yazıyla ilgili düşüncelerini aşağıdaki yorumlar kısmında paylaşabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
