Kutu yöntemiyle zihinsel karmaşa hissini nasıl rahatlatabilirsin?
Yaşadığın problemler karşısında bunalmanın en önemli nedenlerinden biri, aynı anda birçok şeyi düşünmeye çalışmaktır.
Sanki zihninin içinde sürekli dönen bozuk bir plak vardır.
Muhtemelen dikkatini içinde bulunduğun ana vermekte zorlanıyorsun. Bu yüzden de derinlemesine düşünemiyorsun ve birçok şeyi de yüzeysel bir şekilde düşünmüş oluyorsun. Hal böyle olunca da herhangi bir sonuca ulaşamayıp bunaldığınla kalıyorsun.
Eğer bu durum sana tanıdık geliyorsa bunalma hissini rahatlatma konusunda kutu yönteminin birçok danışanımda da fayda sağladığını söyleyebilirim.
Kutu yöntemine geçmeden önce bunun mantığını anlaman çok önemli.
Mantığını anladığında yöntemi daha etkili bir şekilde kullanma şansın olacak çünkü kutu yöntemi özünde bir prensiptir.
Bu prensip zihnini disipline edebilmeyi daha kolay hale getirebilmek için görselleştirmeyi kullandığımız özel bir yöntemi içeriyor.
Normal şartlarda yaşadığın belli problemler varsa bunlar üzerinde düşünmen, analiz etmen ve problemlerden sonuçlar çıkarman ve buna göre hareket etmen çok önemlidir.
İçten içe de-bilinçdışı düzeyde bunu yapmaya ihtiyaç duyarsın ve buna doğru yönelirsin.
Eğer aynı anda çok fazla şeyi düşünme nedeniyle bunalıyorsan ve bu yüzden de belirli konuları bastırıyorsan bu noktada içten içe huzursuzluk hissi devam eder.
“Bitmemiş bir mesele” şeklinde kalır.
Daha kötüsü; eğer gündüz üzerinde düşünmeyip bastırıyorsan bu sefer gece kendinle başbaşa kaldığında ya da uyumaya çalışırken aklına gelebilir. Yapılmamış birçok iş vardır. Kendinle başbaşa kaldığında zihnin bunları sana getirir. Uykuya dalmakta da sorun yaşarsın. Sonuçta gece sadece uyumaya çalışman gerektiği için yeterince verimli şekilde düşünemezsin.
İşte bu noktada önemli olan; problemlerin üzerinde düşünmen ve belirli sonuçlar çıkarman gerektiğinde bunu uygun şartlarda daha kaliteli bir düşünme şeklinde yapmandır.
İşte kutu yöntemi sana bu anlamda daha kontrollü ve disiplinli bir şekilde belirli konular üzerinde düşünme fırsatı verebilir.
Kutu yöntemi ile birlikte o an üzerinde durmanın pek uygun olmadığı noktalar varsa bu konuları bir süre kenarda tutman mümkün oluyor. Böylece sonrasında daha uygun ve verimli bir şekilde işleme şansın olabilir.
Kutu yöntemiyle birlikte yaşadığın karmaşa ve bunalma hissi daha rahatladığında tekrar düşünme sürecine geçtiğinde, bu süreci daha verimli hale getirebiliyorsun. Bir nevi zihnini disipline etme olarak düşünebilirsin. EMDR çalışmalarında da bu yöntemi aktif olarak kullanıyoruz.
Kutu yöntemini nasıl uygulayabilirsin? Bunu 5 madde halinde açıkladım.
1. Kutuyu Oluşturmak
İlk olarak zihninde rengi, şekli, büyüklüğü net olan bir kutu canlandırmanı istiyorum.
Sağ beyni daha çok aktive etmen için zihninde canlandırmak önemlidir. Bu şekilde beynini daha verimli kullanma şansın oluyor.
Kutunun kapatılabilir bir kutu olmasına özen göster; istediğin zaman açıp kapatabileceğin bir kapağı olsun.
2. Kutunun Muhafaza Edileceği Yerin Belirlenmesi
Daha sonra bu kutuyu istediğin zaman ulaşabileceğin özel bir yere yerleştir. Dilersen kutuyu seans odasına yerleştirdiğini de düşünebilirsin
İstersen bu yöntemi bir oda, bir mağara gibi belirli kapalı bir alanı düşünerek de yapabilirsin. Nasıl rahat edersen.
İstersen gerçek bir kutu da kullanabilirsin ve bir yere yerleştirebilirsin. Ne zaman bu yönteme ihtiyacın olursa direkt o gerçek kutuya bakabilir ya da kutuyu düşünebilirsin.
3. Kutuyu Kullanmak:
Kutuyu bir yere yerleştirdikten sonra kutuyu zihninde canlandırıp kendine şunları söylüyorsun:
“Aklıma gelen bu konunun şimdilik, daha sonra üzerinde durmak üzere kutuya girmesine izin veriyorum.”
4. Dikkati İstenen Şeylere Odaklanmaya Devam Etmek
Aklında olan şeylerin kutuyu girmesine izin verdikten sonra dikkatini o an neye vermek istiyorsan ona vermeye devam edersin.
Mesela işinle ilgili bir şeylerle uğraşırken o an üzerinde durmak istemediğin ya da uygun olmayan bir düşünce geldi. Kutuyu kullandıktan sonra işine odaklanmaya devam edebilirsin.
Eğer o an aklına gelen olayı unutmaktan endişe edersen, “Ya o olay, düşünce kutunun derinliklerinde kaybolursa, ya aklıma gelmezse…” diye düşünürsen o olayı not defterine ya da telefonuna not alabilirsin.
5. Düşünme Zamanı Yaratmak
Bundan sonraki aşama kendine belirli düşünme zamanları yaratmaktır.
”Her şeyi kutuya mı göndereceğim?”
”Her şeyin kutuya girmesine izin verdim diyelim, daha sonra hiç mi düşünmeyeceğim?”
Tabi ki hayır. üzerinde düşünmen ve problemlerini analiz etmen gerekiyor.
Diğer türlü bu bir nevi bastırma yapmış olursun. Düşüncelerini kutuya gönderip sonra onlar üzerinde düşünmezsen kendine yalan söylemiş olacağın için kutu yöntemi işe yaramaz.
Çünkü o noktada beynin sana direnç gösterir; “Ben bu konuyu unutmak istemiyorum, bastırmak istemiyorum. Üzerinde düşünmem lazım.”
Dolayısıyla da kutu yönteminde beyninle bir nevi anlaşma yapmış oluyorsun.
“Şimdilik üzerinde düşünmeyeceğim ama daha sonra tekrar geriye dönüp bakacağım.”
Bu anlaşmayı yaptığında da anlaşmaya uyman gerekir.
Eğer anlaşmaya uymazsan bir sonraki zamanda bu kutu yöntemini kullandığında da beynin; “Sen şimdilik diyorsun ama daha sonra üzerinde düşünmeyeceksin.” der ve o zaman da yöntem işe yaramaz.
Bu düşünme zamanını nasıl yapabilirsin?
Düşünme zamanında birçok farklı yolla zamanını değerlendirebilirsin. Bunu her gün yapabilirsin ya da haftada 2-3 kere olabilir.
Kendinle başbaşa kalabileceğin çok da uzun olmayan, özel bir zaman belirle. 20 dakika ya da yarım saat olabilir. Bunu kendi kendine seans yapmak gibi düşün.
Otur. Eline bir kağıt ve kalem al çünkü not alarak gitmek önemlidir. İstersen telefonuna ya da bilgisayarına da kaydedebilirsin.
Daha önce kutuya gönderdiğin ne varsa kutudan geri çağır. Bunun yanında o an aklına gelen, üzerinde kafa yormak, düşünmek istediğin, o dönemde kendini geliştirmeye çalıştığın ya da odaklandığın belli konuları da düşünmeye zaman ayırabilirsin.
Yaklaşık yarım saat üzerinde düşündükten sonra tekrar o ana kadar üzerinde düşündüğün konular neyse o anlık kutuya girmesine izin verirsin ve düşünme zamanını tamamlamış olursun.
Bu arada eğer her gün düşünme zamanı yapıyorsan bazı günler yapmayabilirsin. Sürekli her gün yapmak zorunda değilsin. Bazen belli konuların birikmesini beklemek gerekir. Ama düşünme zamanı seanslarını özellikle ilk dönemlerde sıkça yapma ihtiyacın olabilir.
Önemli Noktalar
Kutu yönteminde ilk dönemlerde bazı noktalara dikkat etmen faydalı olacaktır:
1. Kutu yöntemini stres düzeyinin çok yüksek olduğu konularda ilk etapta kullanmamanı öneririm çünkü bu konular seni zorlayabilir o nedenle kademeli olarak geçmek faydalı olabilir.
Eğer stres düzeyinin çok yoğun olduğu konular geliyorsa bu sefer düşünme zamanını daha ön plana alıp, üzerinde kafa yorup beynini rahatlatman gerekebilir.
Bu noktada bu süreci hızlandırabilmek ve düşünme zamanını daha kaliteli hale getirebilmek için psikolojik destek alman iyi olabilir.
2. En çok yapılan hata düşünme zamanını atlamaktır. Dolayısıyla tercihen düşünme zamanını için terapi seansları gibi kendine randevu verebilirsin. Haftanın belirli günlerinde belirli saatleri planlayabilir ve bunu da ciddiyetle uygulamaya dökebilirsin.
3. Kutuya girmesine izin verdiğin belirli konular, nedenini bilmediğin ve çok anlamlandıramadığın duygular olursa bu yöntemi kullanmak zor olabilir çünkü nedenini bilmediğin ve anlamlandıramadığın duygular bilinçdışında birçok noktaya temas ediyor olabilir.
Kutuya da tam olarak ne koyduğunu bilmediğin için bu konularda bir psikoterapi desteği almanı ya da belirli kişisel gelişim kitapları/videolarla bu konuyu gündemde tutup belirli noktaları fark etmeni tavsiye ederim.
Aksi takdirde anlamlandıramadığın konular hayatını bir şekilde etkilemeye devam edecektir, çünkü bilmediğin şeyi kontrol de edemezsin.
Seninle paylaştığım kutu yönteminin, diğer birçok yöntemde de olduğu gibi alışkanlık haline getirilmesi gerekir. Pratik yaptıkça ustalaşırsın.
Kutu yöntemini uygulamayı düzenli şekilde kullanarak alışkanlık haline getiren danışanlarımın çoğu; yaşadıkları karmaşa hissinin biraz daha sakinleştiğini, zihinlerini disipline ettiklerini ve özellikle dikkat sorunlarını da rahatlattıkları konusunda birçok geri bildirimde bulundu.
Dolayısıyla basit ama faydalı bir yöntem olduğunu söyleyebilirim. Uygulamanı tavsiye ederim.
Tekrar görüşmek üzere,
Uzm. Psk. Cem Gümüş
