ÖZET
- Kişisel gelişimin için şu anda olduğu gibi internetten belli videolar izliyorsun ya da kitaplar okuyorsun.
- Peki bu bilgi kaynaklarının güvenilirliğini nasıl anlayacaksın?
- Açıkçası bilim insanı olan bir psikolog olarak yaşam okulundan mezun olmuş uzmanların da söyleyeceklerinden faydalanabileceğin noktalar olduğunu düşünüyorum.
- Aşağıdaki videoda bilim okulu mezunu ile yaşam okulu mezunu uzmanlarını karşılaştırdım ve güvenilirlik açısından değerlendirdim.
Psikolojik güçlüklerini aşmak ya da kişisel gelişim amacıyla birçok kişinin kitabını okuyor, videolarını izliyor olabilirsin.
Peki öğrendiğin bilgilerin güvenilir olup olmadığını nasıl anlayabilirsin?
Nelere dikkat etmek gerekiyor?
İlla sadece bilim insanlarını mı dinlemek zorundasın yoksa kendi deneyimlerini paylaşan kişilere de kulak verebilir misin?
Bu yazıda 2 uzmanlık türü üzerinden psikoloji ve kişisel gelişim konusundaki arayışında güvenilir bilgi kaynaklarını anlattım.
Bir konuda bir arayış içerisindeysen bilgi alacağın kişinin uzman olmasına ihtiyaç duyarsın.
Uzmanlık 2 şekilde olur.
Ya o konuda bilimsel eğitim alınır ya da yaşam okulunda başarılı olup mezun olunur.
Tabii ki bazı konular sadece bilimsel eğitim alınarak uzmanlaşılacak konulardır ama konu insan olunca bu ayrım biraz daha iç içe geçebiliyor.
Bu iki uzmanlık türünü doğru şekilde anlamak bilgi güvenilirliğini ayrıştırabilmek için çok önemlidir.
O yüzden hemen yanlış bir yargıya varmamak için yazıyı dikkatle okumanı öneririm.
Psikoloji ve kişisel gelişim alanında bilimsel temellere dayanan eğitim almış uzmanlık alanlarının başında psikoloji, psikolojik danışmanlık ve psikiyatri alanları geliyor.
Bu alanlarda eğitim alan kişiler anlattıkları bilgileri bilimsel temellere dayandıracak şekilde eğitilir.
Ben de bir klinik psikolog olarak anlattığım bilgilerin tamamının bilimsel temellere dayandığından emin olmaya çalışıyorum.
Bunun nedeni güvenilir ve geçerliliğinden emin olduğum bilgileri aktarma sorumluluğumdur.
O yüzden güvenilir bilgi kaynağı olmaları açısından özel eğitim almış uzmanlara kulak vermek önemlidir.
Ancak bu bilgi kaynaklarını dinlerken bir sıkıntı yaşayabilirsin.
O da bilgiyi kuru ve dolaylı bir dille, net olmayan, tespit düzeyinde kalan ifadelerle aktarmalarıdır.
Buna sıkıntı dedim ama bu tabii ki nereden baktığına göre değişir.
“Psikologlar internetten sorulan sorulara neden yetersiz ve yüzeysel cevaplar verir?“ yazısında da anlattığım gibi net olmayan cevapların en önemli nedeni seni tanımadan sana özel cevapları net şekilde vermenin bilimselliğe uymamasıdır.
Bana da her gün gelen onlarca soru oluyor.
Zaman ayıramadığım için artık mesajlara bakamıyorum ama cevaplandırmaya çalıştığım daha önceki dönemlerde verdiğim yazılı cevapların %100 tatmin edici olmadığının farkındayım.
Bilimsel bilgiler ölçülebilir spesifik net konulara odaklanarak araştırılır.
Örneğin, depresyonla ilgili bir konuda bilgi arayışın varsa seni depresif hissettiren konulara bir başkasının bakış açısı ve yaşantısı farklı olabilir.
Herkese ve her duruma uygun tek bir cevap yoktur.
Bilimdeki çoklu nedensellik denilen kavram nedeniyle olayların nedenlerini anlamaya geniş bir açıdan bakılır.
Özetle; kişisel gelişim konusunda kitap ve videolardan aldığın bilgilerin güvenilirliğinden emin olmada o kişinin konuyla ilgili bilimsel temellere dayanan eğitim almış bir uzman olduğuna dikkat edebilirsin.
2. Uzmanlık türünde ise;
Bunu dillendirdiğim için belki yorumlar bölümünde eleştirilebilirim ama yine de gerçek durumu olduğu gibi aktarmam gerekli.
Kişisel gelişimle ilgili ve insana dair konularda kendi hayatlarında başarı olmuş bazı kişileri de o konuda uzman olarak düşünebiliriz.
Çok okuyan mı yoksa çok gezen mi daha iyi bilir? diye bir söz vardır.
Çok gezen, hayat yolcuğunda çok yer görmüş ve çok şey yaşamış kişilerinde paylaşacak değerli bilgileri olabileceğini düşünüyorum.
Bunu bir nevi görmüş geçirmiş birisinin gençlerle sohbet edip deneyimlerini paylaşması gibi düşünebiliriz.
Hayat okulundan mezun olmuş bazı kişiler otobiyografi ağırlıklı içeriklerle kendi yaşamlarındaki farkındalıkları kitap veya video yoluyla paylaşabilir ve paylaşıyor da.
Bu paylaşımlar bilim okulu mezunu uzmanlara göre daha ilgi çekici olabiliyor.
Çünkü hayatın içindeki örnekler ve hikayelerle anlatıldığı için bağ kurmak daha kolay olabiliyor.
O yüzden bu tür kişilerin içeriklerini tüketmenin daha keyifli ve faydalı olabileceğini düşünebilirsin.
Ama burada da bilim okulu mezunu uzmanlardaki gibi bazı sıkıntılar var.
Hatta güvenilirlik açısından daha temkinli olmanı gerektiren önemli sıkıntılar var.
Kendi yolculuklarında, hayat okulunda uzmanlaşmış kişiler kendi özel hayat olaylarında uzmanlaşmıştır.
Senin durumunda daha farklı yaşantılar olabilir ve olacaktır da.
Bu konularda danıştığında yaşam okulu mezunu uzman; “Bence şöyledir, böyledir.” gibi yorum yapmaktan başka bir şey söylemez.
Ama senin yoruma değil doğru bilgiye ihtiyacın vardır.
Onun işine yaramış olan bakış açıları ya da başa çıkma yolları senin özel durumuna tam uymayabilir.
İşte burada yanlış yönlendirme olabilir.
Yanlış kararlar alabilir, bundan zarar görebilir ya da zaman kaybedebilirsin.
Bilimsel bilginin de amacı bilginin doğrulanabilir olması ve bu gibi öznel yorumlardan etkilenmeden gerçekliğe ulaşmaktır.
Açıkçası psikoloji biliminin öznel bir alan olan felsefeden ayrılması da bu yüzden olmuştur.
Filozofları da yaşam okulu mezunu olan uzmanlar olarak düşünebiliriz.
O yüzden yaşam okulu mezunu uzmanları dinlerken temkinli olmalı ve onun yaşantısına birebir uymayan ve uyguladığında işe yaramayan durumlarda bilimsel bilgi arayışına girmelisin.
Açıkçası en ideal uzmanın bilim okuluyla yaşam okulunu bütünleştiren uzman olduğunu düşünüyorum.
Yani hem çok okuyan hem de çok gezen kişi.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
