EMDR Terapisinin Aşamaları
EMDR terapisi tedavi etkinliğini en yüksek seviyeye çıkarabilmek için birçok farklı unsuru terapi sürecine dahil eder. Terapi sürecinde dikkat üç farklı zaman dilimine verilir: Geçmiş, Şimdi, Gelecek.
(EMDR TERAPİSİ DETAYLI VİDEO DİZİSİNİ İZLEDİNİZ Mİ?
AŞAĞIDAKİ LİNKTEN ULAŞABİLİRSİNİZ)
Genelde ilk olarak geçmişteki rahatsız edici anılara ve bağlantılı olan deneyimlere odaklanılır. Aynı zamanda şimdiki zamanda sıkıntı veren güncel durumlar ve gelecekte geliştirilebilecek beceriler ve pozitif adımların neler olabileceği de terapi ürecinin önemli parçalarıdır. EMDR terapisinde aşağıdaki sekiz aşama ile bu noktalar ele alınır.
1. Aşama: İlk aşama değerlendirme seansı ya da seanslarıdır. Terapist danışanın terapiye hazırlık düzeyini belirler ve bir terapi planı oluşturur. Danışan ve terapist EMDR ile ele alınacak olası terapi hedeflerini belirler.
Bu hedeflere rahatsız edici anılar ve şu anda rahatsızlık veren güncel durumlar dahildir. Geçmişteki olaylarla ilgili terapide ele alınabilecek başka hedeflerde belirlenebilir. Gelecekte danışanın geliştirmeye ihtiyaç duyacağı beceri ve davranışlarda planlanır.
EMDR terapisinin başlangıcında yetişkinlik zamanındaki anılardan ziyade öncelikle belirlenmiş olan önemli çocukluk anılarını ele almaya başlamak daha verimli olabilmektedir. Bu sürecin sonunda danışanlar genellikle incelenen durumlara yönelik yeni şeylerin farkına varmakta, duygusal sıkıntıları azalmakta ve şu andaki davranışlarında değişiklikler yapmaya başlamaktadırlar.
Terapinin süresi travmaların sayısına ve problemlerin ne kadar süredir devam ettiğine bağlı olarak kişiden kişiye değişmektedir. Çoklu travmaları olan kişiler için daha uzun süreli bir çalışma gerekmektedir.
2. Aşama: Tedavinin ikinci aşamasında terapistin amacı danışanın rahatsız edici duygularını kontrol etme konusunda yeterli olduğundan emin olmaktır. Bu konuda sıkıntılar olabileceğini belirlerse danışana birçok farklı türde gevşeme ve stresle başaçıkma yöntemini öğretebilir. EMDR terapisinin hedefi danışanın duygusal bir denge ve kontrol içinde olmak şartıyla hızlı ve etkili bir değişim süreci içine girmesini sağlamaktır.
3.-6. Aşama: 3-6. aşamalarda üzerinde çalışılacak bir hedef seçilir ve EMDR yöntemleri uygulanır. Bunun için hedeflenen anıdaki aşağıdaki üç unsur belirlenir:
a. Anı ile ilgili net bir görsel sahne
b. Kişinin kendisiyle ilgili olumsuz düşünceSİ
c. Bununla bağlantılı duygular ve bedensel hisler
Ek olarak danışanın kendisiyle ilgili olumlu bir düşünce de belirlemesi istenir. Terapist olumlu düşünceye danışanın ne kadar inandığını ve olumsuz duygunun derecesini puanlamasını ister. Bunun ardından, danışanın sahneye, olumsuz düşünceye ve bedensel hislere odaklanıyorken iki taraflı uyarımı takip etmesi beklenir (göz hareketleri, ses ya da diz dokunuşları).
Her bir setten sonra, terapist danışandan dikkatini şu ana vermesini ve ne tür düşüncelerin, duyguların, görüntülerin ya da hislerin farkına vardığını anlatması istenir. Danışanın aktardıklarına göre terapist dikkati yönlendirecek noktaları belirler ve süreç bu şekilde devam eder. Seans süresince bu şekilde birçok set tekrarlanır. Bu süreçte danışan rahatsızlık hissederse ya da anıyı ele almakta zorlanırsa terapist danışanın bu tıkanıklığı açması için faydalı olabilecek yöntemleri kullanır.
Danışan anıyı düşündüğünde artık herhangi bir rahatsızlık duymadığını belirttiğinde, seansın başında belirlenmiş olan olumlu düşünceyi tekrar düşünmesi ve bu konuda neler hissettiği sorulur. Gerektiğinde bu düşüncede güncelleme yapılabilir. Bu noktada bu olumlu düşünce perspektifinden anıya tekrar baktığı birkaç set daha yapılabilir. Buradaki amaç danışanın artık anıya baktığında daha gerçekçi düşünceler ışığında hareket etmesini sağlamaktır.
7. Aşama: Bu kapanış aşamasında danışana bir sonraki görüşmeye kadar bir günlük tutması tavsiye edilir.. Sonradan fark edilen her şey bu günlüğe yazılması önerilir. Bu günlük 2. aşamada öğrenilen kendini rahatlatma yöntemlerini hatırlatma görevi de görür. Bir sonraki seans 8. aşama ile başlar.
8. Aşama: Bu aşama o ana kadar gelinen noktaları incelemeyi ve buna göre sonraki süreci planlamayı içerir. EMDR terapisinde mevcut problemle bağlantılı olan geçmiş deneyimleri, şu anda sıkıntıyı ortaya çıkaran tetikleyici durumları ve gelecekte farklı şekilde davranılmaya ihtiyaç duyulan durumlara hazırlanmayı içeren birçok yöntem bulunmaktadır.
KAYNAKÇA: The EMDR Institute (Uluslararası EMDR Enstitüsü)
Uzm. Psk. Cem Gümüş
