EMDR terapisi , travmaların etkilerini geride bırakmada kullanılır. Duyarsızlaştırma ve yeniden işleme travma olarak yaşanmış olaylara odaklanılarak yapılır
Travma deyince aklına ilk gelen şey deprem, ölüm, savaş, şiddet gibi büyük olaylar olmasın. Travmalar daha önceki bölümlerde de değindiğim gibi illa büyük olaylar olmak zorunda değildir.
Başa çıkmakta zorlandığın, sıkıştığın ve bastırmak zorunda olduğunu hissettiğin olaylara travma diyebiliriz.
Travmalar iki gruba ayrılır:
Makro travmalar ve mikro travmalar.
Makro Travmalar
Makro travmalar, yaşamını büyük çapta etkileyen olağandışı olaylardır:
Deprem, sel gibi doğal afetler yaşamak, yakınını kaybetmek, fiziksel-cinsel şiddete maruz kalmak ya da maruz kalanları görmek, büyük bir kaza geçirmek, büyük ve ciddi bir operasyon geçirmek gibi olaylar makro travmalardır.
Bu olaylara benzer olaylar yaşadıysan ve yoğun etkileri 1 aydan daha uzun sürüyorsa travma sonrası stres bozukluğu yaşıyor olabilirsin.
Bu durumda;
- Travmatik olayı hatırladığında o olaya eşlik eden duyguları yeniden yaşıyor gibi canlı bir şekilde hissedersin,
- Olayı hatırlatan durumlardan ve düşüncelerden kaçınmaya çalışırsın,
- Suçluluk, pişmanlık, kızgınlık gibi olumsuz duygu ve düşüncelerin vardır,
- Olayı hatırlayınca bedensel hisler gelir.
EMDR terapisi ile travmatik olayları etkili ve hızlı bir şekilde işlemek mümkündür.
Travma sonrası stres bozukluğunun psikoterapiyle çözümlenmesi konusunda birçok araştırma yapılmıştır. Bunlar arasında en çok araştırma yapılan ve güvenilir olduğu kanıtlanmış yöntemlerden birisi de EMDR’dir.
Eğer makro travmaların olduğunu hissediyorsan EMDR terapisi almayı düşünebilirsin.
“Önemli bir makro travma yaşamadığıma göre EMDR yöntemi galiba bana uygun değil.” diye düşünüyor olabilirsin.
Mikro Travmalar
Danışanlarımın büyük çoğunluğunun mikro travmalar nedeniyle sorun yaşadığını, bizim terapide daha çok uğraştığımız konuların mikro travmalar olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Çünkü mikro travmalar daha yaygındır. Herkes mutlaka az ya da çok mikro travma yaşıyor.
EMDR’nin Travma Sonrası Stres Bozukluğu alanındaki başarısı görülünce son yıllarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu dışındaki mikro travmalara bağlı sorunlarda da EMDR kullanılmaya başlandı ve orada da etkili olduğu görüldü.
Peki mikro travma dediğim türdeki olaylar nelerdir?
Eleştirilme, aşağılanma, dalga geçilme, anlaşılmamak, takdir edilmeme, ihmal edilmek, duygusal istismara uğramak, başarısızlık, finansal güçlükler, ilişkide yaşanan tartışmalar gibi olaylar mikro travmalardır.
Bu tür olaylar yaşam boyu birden fazla ve tekrarlı şekilde yaşanır. O yüzden de etkileri daha yavaş yansır ama zaman içinde bir alışkanlık haline gelir ve kronikleşir.
EMDR Terapisinde Çalışılabilecek Sorun Türleri
Birçok sorunun temelinde çözümlenmemiş mikro ve makro travmalar vardır.
EMDR hangi durumlarda kullanılır ve bu problem türleri nelerdir?
Depresyon
Mutsuzluk, isteksizlik, çaresizlik, umutsuzluk, anlamsızlık hisleri yaşamak önemli oranda çalıştığımız sorunlardandır.
Kaygı Sorunları
Panik bozukluk, yaygın kaygı bozukluğu, sağlık kaygısı, fobiler, sosyal fobi, yükseklik korkusu, uçak korkusu, kapalı alanda kalma korkusu gibi sorunlar EMDR ile verimli ve etkili bir şekilde çalıştığımız türde sorunlardır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Obsesif Kompulsif Bozukluk dediğimiz, takıntılı düşünce ve davranışlara sahip olmakla alakalı sorunlar da bizim çalıştığımız alanlardan biridir.
Rahatsız edici, tekrarlayan düşüncelere sahip olmak, temizlik-düzen-kontrolcülük gibi konularda takıntılı alışkanlıklar içinde olmak bu tür sorunlara girer.
EMDR yönteminin bu konularda etkili olmasının bir nedeni de genelde takıntılı düşünce ve davranışların temelinde bastırılmış işlenmemiş travmaların olmasıdır.
Bu işlenmemiş travmaları etkili şekilde ele alıp işlediğimizde takıntıların ve takıntılara eşlik eden düşüncelerin de azaldığını görüyoruz.
Bitmemiş Yas Süreci
EMDR terapisinin etkili olduğu diğer bir alan da uzun süre yas reaksiyonu yaşamaktır.
Kaybettiğin kişi aklına her geldiğinde hala çok yoğun bir duygu yaşıyorsan EMDR ile doğal yas sürecini, doğal duygularını yaşamaya yönelik etkili bir çalışma yapılabilir.
Değersizlik ve Yetersizlik Hissi
EMDR yönteminin diğer bir etkili olduğu ve sıklıkla çalıştığımız alan da kendini değersiz görme ve özgüven problemleridir.
Birçok sorunun temelinde çok yaygın ve sıkça çalıştığımız kendini değersiz görme ve özgüven problemlerinin olduğunu söyleyebilirim.
Mükemmeliyetçilik, Erteleme, Potansiyelini Gerçekleştirememe Sorunları
EMDR terapisi ile faydalı olunabilecek diğer sorunlar; mükemmeliyetçilik, erteleme sorunları ve potansiyelini ortaya çıkaramamaktır.
Çünkü bu gibi sorunların da temelinde işlenmemiş birçok mikro travmanın yattığını görüyoruz.
İlişki Sorunları
Terapiye başvurulan önemli konulardan bir tanesi de yakın ilişkilerdir.
Yakın ilişkilerde yaşanan sorunlar bağlanma sorunları, kaybetme korkusu, ilişkilerde bağımlı hissetmek, ayrılıklara dayanamamak gibi birçok farklı türdeki sorunlarda da EMDR yöntemini etkili bir şekilde kullanabiliyoruz.
Aslında ilişkilerde yaşanan sorunlar, tartışmalar da kendi içinde bir travmadır.
Her yaptığın kavga her işlenmemiş sorun aslında bir travmadır.
Ailevi Problemler
EMDR terapisi, aile içi problemlerde de etkili olabiliyor
Ebeveynle çocuk arasındaki sınır problemleri, anlaşmazlıklar, yıllarca devam eden küskünlükler de her iki tarafı çaresizlik duyguları içine sokan önemli sorunlardır. EMDR yöntemi ile bu konularda da önemli yollar katedilebiliyor.
Öfke ve Stres Yönetimi Sorunları
Öfke ve stres yönetimi sorunları da özellikle günümüzün önemli sorunlarındandır.
Bu konularda da işlenmemiş travmaları ele aldığımızda öfke kontrolü problemleri de önemli oranda azalıyor.
Sınır Koyma Sorunları
Gerektiğinde hayır diyememe, kendi haklarını savunamama, fedakarlıklar yapıp sonra hayal kırıklığın sorunları da EMDR ile işlenebilen sorunlardır.
Performans Kaygısı
EMDR yönteminin faydalı olduğu problemlerden bir tanesi de performans kaygısıdır.
Sunum yapmada, topluluk önünde konuşmada karşılaşılan sorunlar ya da sınav kaygısı yaşama gibi durumlar özellikle başarılı olma konusunda kişileri önemli oranda etkileyebiliyor.
Eğer senin de bu yönde sorunların varsa EMDR terapisi ile hızlı bir şekilde bu konuları işleyip çözümleyebilirsin.
Performans Geliştirme
Performans geliştirmede son yıllarda EMDR yönteminin faydalı olduğu ilginç bir alandır.
Özellikle profesyonel olarak spor yapan, sahne sanatlarıyla ilgilenen kişilerde, performans gerektiren konularda EMDR yöntemleri kullanılarak performansın daha üst seviyelere çıkmasını engelleyen bilinçdışı faktörler işlenebiliyor. Böylece performans maksimum seviyeye çıkarılabiliyor.
Psikolojik kökenli fiziksel rahatsızlıklar
Baş ağrısı, fibromiyalji, cilt rahatsızlıkları, sindirim sistemi sorunları gibi durumların temelinde genellikle strese bağlı, işlenmemiş travmaların olabiliyor. Bu yüzden de doktorunuzun da yönlendirmesiyle birlikte EMDR terapisiyle bu konular işlendiğinde fiziksel rahatsızlıklarda da belli oranlarda rahatlama olabilmektedir.
Yeme Bozuklukları
Kilo kontrolü ve yeme bozuklukları da önemli ve travmalarla doğrudan bağlantılı olan sorunlardır. Bu yüzden EMDR terapisi ile bu sorunlar da etkili şekilde işlenebiliyor.
Gördüğün gibi EMDR yöntemi birçok türdeki psikolojik sorunun etkili bir şekilde çözümlenmesinde kullanılabilecek bir yöntem.
Hatta psikiyatrik tedavinin yanında olması koşuluyla şizofreni, bipolar bozukluk, alkol-madde bağımlılığı gibi daha ciddi sorunlarda da EMDR terapisi uygulanabilmektedir.
Bu sorunların da birçoğunun temelinde büyük travmalar olabilmektedir. Travmalar bu sorunlara doğrudan neden olmasa bile bu sorunların daha şiddetli yaşanmasına katkıda bulunmaktadır. Son yıllarda da bununla ilgili birçok araştırmanın yapıldığını görüyoruz
Bu arada, EMDR yöntemi sadece yetişkinlerde değil çocuklarda da uygulanabilmektedir.
Kaygı, içe kapanıklık, çekingenlik, uyum sorunları gibi birçok konuda EMDR yöntemleri ile yardımcı olmak mümkün.
EMDR terapisi ile ilgili daha çok bilgi almak için bu serideki diğer yazıları okuyabilirsin.
Tekrar görüşmek üzere
Uzm. Psk. Cem Gümüş
