ÖZET
- Bipolar bozukluk nedir? Neden olur? Nasıl atlatılır? soruları zihnini kurcalıyor olabilir.
- Manik ve depresif dönem arası gelgitlerin olduğu bu sorun karşısında 3 aşamalı bir yol haritası izlenebilir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN 3 ÇÖZÜM AŞAMASI:
- Aşama: Psikiyatrik destek
- Aşama: Beceri eğitimi
- Aşama: Travma terapisi
Nedenleri ve 3 aşamasıyla birlikte anlattığım bipolar bozukluk videosunu izleyebilirsin.
Ünlü ve başarılı kişilerin bazılarında da olduğunu bildiğimiz bir problem, bipolar bozukluk.
Belki kendinde bu tür bir sorun olabileceğini düşünüyorsun ama henüz herhangi bir uzmana gitmedin, bilgi almaya ihtiyacın var ya da bir yakınında bipolar bozukluk var ve onu anlamak istiyorsun.
Bu yazıda anlattığım bilgiler aklındaki bazı soru işaretlerini cevaplandırabilir.
Özellikle de bu konudaki karamsarlıklarını biraz da olsa değiştirebilir.
Bipolar bozukluk nedir? Özellikleri nelerdir?
İki uçlu duygu durum bozukluğudur.
2 uç nedir?: Manik ve depresif.
Manik depresif bozukluk olarak da tanımlanıyor.
Manik uçta iken; çok enerjik, az uyku yetiyor gibi, duygularına göre hareket yani bir şey hoşuna gidiyorsa sonuna kadar gider-risk olsa bile-alışveriş, ekstrem aktiviteler, iş girişimleri gibi
Kişi öfke hissedince fazla tepki verebilir.
Depresif ucu da tam depresyon gibi düşünebiliriz.
Manik uçtaki kişiye zıt birisi.
Tipik depresyon belirtileri hakimdir.
Kendi-diğerleri-gelecek üçlüsü karamsardır.
Motivasyonu, enerjisi düşük, isteksizlik ve cansızlık vardır.
Bipolar bozukluğa sahip olduğunu ve hayatını sıkıntıya soktuğunu görmek önemli bir mutsuzluk kaynağı oluyor.
Depresyon şiddetli geçebiliyor ve intihar etme riski normal depresyona göre daha fazla olabiliyor.
Çünkü duygu düzenleme kapasitesinde önemli güçlükler vardır.
Manik ve depresif uçlar arasında gidip gelen bir sorun olduğu için dengesizlik oluyor.
Depresif epizot yani depresif dönem manik döneme göre çok daha uzun sürüyor.
Tutarlı düzenli bir iş, ilişki sürdürmek zor olabiliyor.
Yakınları için de zor bir durumdur.
Hem ortaya çıkan sorunların yükü (riskler, problemler nedeniyle) hem de onun kendi hayatını kaliteli yaşamaması ve sorumluluklarını yeterince alamaması nedeniyle üzüntü çaresizlik hissi olabiliyor.
Nedenleri nelerdir?
Tam bilinmiyor ama biyolojik faktörlerin güçlü etkisi var.
Duygu durum düzenleyici ilaçlar kullanınca fark edilir derecede kontrol altına alınabiliyor.
Kalıtım, beyin kimyası önemlidir.
Duygular ve mantıkla ilişkili beyin bölgeleri arasında verimsiz bir ilişki vardır.
Stres faktörü de birebir neden değil ama tetikleyicidir.
Alt yapıda kendini yönetme sorunu olunca stresli bir dönem fazla gelebiliyor.
İşini kaybetme, ilişki sorunları, ayrılık, kayıp, ebeveyn olmak gibi travmalar…
Bu sorunların getirdiği güçlükler bipolar altyapı nedeniyle sorunları daha karmaşık alevli yaşamaya neden oluyor.
Bu sorun karamsar olmayı gerektiren bir durum mu?
Hayır, doğru teşhis ve önlemlerle bipolar bozukluğu kontrol altına alıp yaşam kalitesini arttırmak mümkündür.
Bunun için 3 aşamalı bir yol haritası izlenebilir.
İlk aşamada doğru teşhis ve ilaç düzenlemesi için bir psikiyatristle görüşmek gerekiyor.
Biyolojik kökenli tıbbi bir sorun olduğu için tıp hekimi olan psikiyatristin burada ana destek kaynağı olduğunu söyleyebilirim.
Biz psikologlar bağımsız şekilde destek olamıyoruz.
Bunu söylüyorum çünkü ben ilaç kullanmak istemiyorum sadece psikoloğa gideyim gibi bir beklentiye cevap veremiyoruz.
İlaçlara direnç göstermemek gereklidir.
İlaçsız olarak kendini kontrol etmeye çalışmak birçok kişi için aşırı zor olacaktır.
Teşhis doğru koyulmalı çünkü ilaç planlaması ona göre düzenleniyor.
Yoksa yanlış bir yol izlenip sorun büyüyebilir.
O yüzden güvenebileceğin iyi bir hekime başvurman gerekiyor
Örneğin, sadece depresyon zannedilip dikkat edilmediğinde antidepresanlar tetikleyebiliyor.
İlaçlar bipolar bozukluğu ne yazık ki tamamen tedavi etmiyor.
Şu an bir tedavisi yok.
Tedavi kelimesi kullanılsa da sorun ortadan kalkmıyor kontrol altına alınıyor.
Bipolar bozukluk, şeker hastalığı gibi düşünülebilir.
Şeker düzeyini dengede tutmak gibi iki uca kaymayı engelleyecek şekilde biyolojik bir denge sağlamak gerekiyor.
Bu yüzden ilaç kullanımına sürekli kontrol altında devam etmek gerekiyor.
Mevcut duruma göre ayarlamaları yapmak için psikiyatristle bağlantı halinde olmak gerekli.
2. Aşamada stres yönetimi becerilerini geliştirmek gerekiyor.
Beyin kimyası gereği zorlayıcı olabilecek durumlar karşısında güçlü kalabilmek için bazı becerileri geliştirmemiz gerekiyor.
İlişki kurma, sınır koyma, eleştirel düşünme, problem çözme, zaman yönetimi, organize olabilme gibi.
Bu beceriler gelişince hem ilaç desteğine yönelik uyum artıyor çünkü kendini izleyip erken müdahale için adım atılabiliyor hem de yaşam kalitesini artıracak stabil adımlar atabiliyor.
Bu becerileri geliştirme konusunda da bir terapistten belirli aralıklarla destek alınabilir.
3. Aşamada gerekirse Travma terapisi alınabilir
İçsel dünyayı zorlayan işlenmemiş travmalar varsa bunları işlemek kronik stresi azaltmak için önemli olabilir.
Çünkü bu stres bipolariteyi tetikleyebiliyor.
Bunun için ilaçların düzenlenmiş olması ve belirli becerilerin kazanılmış olması gerekiyor.
Bu tür bir çalışma terapide daha derinlikli bir çalışma yapmak anlamına geliyor. O yüzden hazır hissetmek gerekiyor.
Buraya kadar anlattığım bipolar bozuklukla ilgili verdiğim bilgiler yüzeysel düzeyde bilgiler farkındayım.
Daha söylenebilecek çok şey var.
Ama açıkçası bu konuda kendi başına teşhis, tedaviye girmek yerine güvendiğin bir psikiyatri uzmanına başvurman gerekiyor.
İhtiyaç duyduğun bilgileri zaten kendisi verecektir.
Karamsarlığa kapılmamak için bugün anlattığım 3 aşamalı yol haritasını göz önünde bulundurup bu yönde adım atabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
