ÖZET
- Çocukluk ya da ergenlik döneminde eğer cinsel istismar, cinsel taciz travması yaşadıysan deneyimli bir terapist olarak söyleyebilirim ki; terapiste gitmeden de yapabileceğin birçok şey var.
CİNSEL İSTİSMAR TRAVMASINI GERİDE BIRAKABİLMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
- Olayın hayatına olan etkilerini anlamak açısından bu olayı yazılı olarak analiz edebilirsin.
- Olayları doğru değerlendirerek olaya eşlik eden düşüncelerini güncelleyebilirsin.
- Duygusal boşalım yöntemlerini kullanabilirsin.
- Sınır koyma ve insanlarla bağ kurma becerilerini geliştirebilirsin.
- Affetme baskısını çözümleyebilirsin.
Cinsel taciz olayları özellikle de çocukluk ve ergenlik döneminde yaşandığında insan psikolojisini tabiri caizse darmadağın eden tarzda bir travmadır.
Bu yazıda “Eğer böyle bir travma yaşadıysam ne yapabilirim? Aldığım yaraları nasıl sarabilirim? Bu mümkün müdür?” sorularını cevapladım.
Bu gibi kötü olayların etkisini geride bırakabilmek için illa bir terapi desteği almak gerekmeyebilir.
Terapi desteği almadan nelere dikkat edip nasıl bir yol izleyebileceğini anlatmaya çalıştım.
Bunu buradan anlatmak çok kolay değil açıkçası, çok ayrıntılı bir konu.
Terapist olarak bu tür olaylar yaşamış çok kişiyle çalıştım. Her birinin de benzer özellikleri olmasının yanında farklı özellikleri, çözüm ihtiyaçları vardı.
Yine de bir terapiste başvurmadan önce yapabileceğin, faydalı olabileceğini düşündüğüm çok şey var.
Cinsel istismar olayları genelde bastırıldığı için yaşamı ne derecede etkilediğinin farkında olunmayabiliyor.
Öncelikle etkilerini analiz etmelisin.
Sorunlar netleştirilmeyince çözümler de netleştirilemez.
1. Hayatını değerlendir. Bunu yazılı olarak yapıp şu soruları cevaplayabilirsin:
- Olay ne kadar sık aklına geliyor, gelince nasıl hissettiriyor?
- Eşlik eden duygular neler? Öfke, üzüntü, kaygı, suçluluk, heyecan gibi. Belki de hepsi çünkü karışık hissettirir.
- Olayı düşündükçe bedeninde bazı rahatsız edici ya da garip gelen hisleri fark ediyor musun?
- Aklından geçen düşünceler, olaya yüklediğin anlamlar neler? Kendin, diğerleri ve gelecekle ilgili aklına ne gibi düşünceler geliyor?
- Bu olayı geride burkmak, etkilerinden arınmak için ne gibi yollar kullanıyorsun? Neler yapıyorsun?
- Yaşadığın duygularının, düşüncelerinin, davranışlarının hayatına daha sonrasında ne gibi etkileri oluyor? Toparlandığını hissediyor musun yoksa tıkanıklık hissettiğin şeyler var mı?
- Depresyon, kaygı sorunları, öke problemleri, özgüven eksiklikleri gibi sorunlar var mı?
2.Olayları doğru değerlendir. Duygulara eşlik eden düşünceleri güncelle.
- Suçluluk
O kişi de manipülasyon için yapabiliyor.
Kendini suçlama eğilimi de oluyor; “Ben mi istedim, sevgiyle karıştırdım, neden sustum, yardım istemedim.” gibi. Bu da bir başa çıkma yolu. Travmalarda böyle bir eğilim olabiliyor, güven hissi veriyor.
- Utanç, dini, kültürel, toplumsal etkenler
Fiziksel uyarılma ve verdiği hisler nedeniyle utanma
Kendini suçlama
Kirlenme hissi
Erkeklerde eşcinsellik korkusu
- Kaygı
Kimseye güvenemem. düşüncesi
Kendimi koruyamam, donup kalırım. düşüncesi
- Öfke
Öfke sorunları.
Kimseye güvenemem-herkes kötü, “Kendimi kullandırmayacağım.” düşünceleri
- Çaresizlik, Yetersizlik
Kurban tuzağı
Özgüvensizlik
3.Duygularla temas kurma, ifade etme fırsatları yaratabilirsin.
Böylece duygusal yükte bir boşalma sağlanabiliyor ve sindirme sürecine pozitif bir etkide bulunabiliyor.
En ideali seni anlayabileceğini düşündüğün, dinleme becerisi iyi birisiyle paylaşmaktır.
Tabi ki bunu eğer deneyimleyebileceğin birisi olursa hayatında çok güzel ancak hayatında bu tür bir kişi olmayabilir.
Eğer bir terapiste başvurmadıysan o zaman bunu kendi kendine yapmak durumundasın.
Kendi kendine yapmak o kadar kolay bir şey değil çünkü duygu yoğunluğunu tolere edebileceğin bir sınırda tutmakta zorlanabilir ve duyguları bastırabilirsin.
4.Sınır koyma becerini geliştir.
Özgüven açısından çok önemli.
Olayın kendisi de etkili sınır koyamamakla ilgili olduğundan dolayı cinsel istismar travmasını gerçekten geride bırakabilmek için bu beceriyi geliştirmek zorundasın.
İşlenmemiş olaylardan dolayı güvenilir olmayan kişileri anlamakta zorlanılabilir. O zaman da yetişkin olarak güncel hayatta riske daha açık olabilirsin.
5.Tetiklenmeleri yönet.
Kopma ve yabancılaşma olabilir.
Duyguları bastırma yerine bilinçli şekilde mod değiştirip sonra ara ara bakabilirsin.
6.İnsanlarla bağ kur.
İnsan ilişkilerden de beslenen, ilişkilere ihtiyaç duyan bir canlıdır.
Travmalar nedeniyle izole olup kimseye güvenilmez demek yanlış olur. Güvenilecek kişiler de var.
Bazılarına gerçekten güvenilmez, bazılarıyla hoş zaman geçirebilirsin ama beklediğin oranda destek vermeyebilir, (gerektiğinde özverili fedakar olmayabilir-sır tutmayabilir), bazılarına da gerçekten güvenebilirsin.
Kime ne kadar güvenebileceğini seçebilirsin.
Bu konuda kendini geliştir. Diğer tüm anlattıklarımı yaptıkça, olayları sağlıklı şekilde sindirdikçe diğerlerine bakış açın da daha gerçekçi objektif olacaktır.
Sağlıklı ilişkiler senin için güçlü kaynaklar olurlar. Güvendiğin kişilere yaşadığın kırılgan duyguları açtığında sana duygusal destek olabilirler.
7.Affetme baskısı
İstismar uygulayan kişiye empati yapmak, psikolojik sorunlu deyip anlamaya çalışmak gibi noktaları düşünüp duyguları bastırmaya çalışmak yanlış.
Büyük resmi görüp mevcut durumu anlamaya çalışsan bile yapılan şey bir suçtur ve bunun etkileri kendi duygularını bastırmaya çalışarak tamir edilemez. Bu konuda zorlama kendini.
Affetme karşı taraf için değil kendin içindir ve affetme denilen şey olayın negatif etkilerine bir sınır çekmektir.
Kendi duygusal yaşamının iplerini eline alıp anlattığım şeyleri uygulamaya geçirmeye odaklandıkça taşıdığın yüklerden de arınmaya başlayacaksın.
Gördüğün gibi odaklanılacak ve yapılacak birçok şey var.
Bunları kendi kendine yapman kolay olmayacaktır ancak kesinlikle mümkündür.
Yine de zorlandığın noktalar olabilir. Daha hızlı bir şekilde bunları uygulamaya dökmek ve bu olayları verimli şekilde işlemek isteyebilirsin.
Bu noktada duygu işleme ve travma odaklı bir yaklaşımla çalışan bir terapistten birkaç seanslık bir destek alabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
