Panik atak sorunu olan yakınına nasıl yaklaşabilirsin ve destek olabilirsin?
Bu konuda sana 5 tane öneride bulundum.
Böylece bu sorunları yaşayan yakınlarına etkili bir şekilde nasıl destek olacağın konusunda kafan çok daha net olacak.
Çünkü bu tür sorunu yaşayan bir yakının varsa muhtemelen kendini sıkışmış ve çaresiz hissediyor olabilirsin. Bu durum sana iyi gelmiyor olabilir.
Yakınına bir şekilde destek olmak ve yardım etmek istiyorsun ama bunu nasıl yapacağını bilmiyorsun.
1. Panik Bozukluk Hakkında Bilgilen
Panik atak sorunu yaşayan yakınına destek olabilmenin en önemli yollarından bir tanesi, senin doğru bilgilere sahip olman.
Bunun için de ben bu tür sorunları yaşayan kişilere yönelik detaylı bir yazı dizisi hazırladım.
Yazı dizisinin tamamını okuyabilirsin.
Sen bu sorunu yaşamıyor olsan bile bu yazıları okuyarak
Yakının neden böyle hissediyor?
Neden böyle davranıyor?
Neden sıkışmış halde? gibi sorularını netleştirebilirsin.
Eğer sen doğru bilgilere sahip olursan hem ilgili hem de daha sakin kalabilirsin.
Daha anlayışlı olabilirsin.
Mesela anne-çocuk ilişkisine bakacak olursak, çocuk bir şeyden korktuğunda annesinin suratına bakar ve annesinde eğer kaygılı bir surat ifadesi varsa çocuk da korkar ve kaygılanır; anne sakinse ve ilgiliyse çocuk daha hızlı bir şekilde sakinleşir.
Aynı mantıkla senin de doğru bilgilere sahip olman yakınına daha etkili bir şekilde yaklaşmanı sağlayacak.
2. Doktora Görünmesini Sağla
Panik atağı olan yakınına destek olabilmenin 2. noktası da bir doktora görünmesini sağlamak.
Burada ruh sağlığı uzmanını kastetmiyorum.
Öncelikle tıp doktoruna başvurması gerekiyor.
Kalp çarpıntısı, nefes alıp vermede güçlük, terleme, titreme gibi sorunlar acaba herhangi başka bir sorunla bağlantılı olabilir mi?
Çünkü bu tür sorunlar belli kalp rahatsızlıkları, beyindeki belli problemler, hormonal düzensizlikler gibi nedenlerden dolayı da olabiliyor.
İhmal etmemek lazım.
Bazı kişiler doktora görünmekten çekinebiliyorlar.
Zaten bu sorunun temelinde de sağlıkla alakalı kaygılar olduğu için kaçınma olabiliyor.
“Gittiğimde ya kötü bir şey çıkarsa?” gibi bir düşünceyle birlikte gitmeyebiliyorlar.
İnternetten araştırıp kendilerine erken teşhis de koyabiliyorlar.
Belki yakının da durumda olabilir.
“Bende panik atak var, sağlıkla alakalı bir durum yok.” diyor olabilir ama içten içe “Ya öyleyse? Ya varsa?” gibi kendini yiyip bitiriyor olabilir.
Göz göre göre öyle miydi böyle miydi, diye düşünmeye gerek yok.
Bu konuda uzmana gidip, gereken tüm tetkikleri yaptırıp, muayene sürecinden geçip fiziksel bir sorun olmadığını teyit etmek gerekiyor.
Ondan sonrasında işler daha kolaylaşıyor.
3. Yargılayıcı Değil İlgili Yaklaş
Panik atak geçiren yakınına destek olmada 3. önerebileceğim nokta, yakınına yargılayıcı şekilde yaklaşmaman, ona empatik şekilde yaklaşman çok önemli.
Çoğu zaman gördüğümüz şöyle bir şey vardır; “Ya sen kafana takıyorsun, büyütme. Doktora gittik, doktor bir hastalık olmadığını söyledi. Senin derdin nedir? Neden böyle takılıyorsun, büyütüyorsun.” gibi yargılayıcı bir üslupla yaklaştığında aslında yargılayıcı olmuyorsun.
Böyle yaklaştığında da yanının anlaşılmamış ve yalnız hissediyor.
Anlaşılmamak ve yalnızlık hisleri kaygıları çoğu zaman alttan alta besleyen sorunlar da olabiliyor.
Dolayısıyla sen özellikle daha önce yazdığım panik atakla ilgili yazıları okuduysan bu sorunu daha yakından bileceğin için otomatik olarak yargılayıcı olmayacaksındır.
Diyelim ki, yakının senin yanında kaygı atağı yaşıyor.
“Nefes alamıyorum, nefes alamayacağım. Bedenimde oksijen bitecek. Öleceğim. Beynime zarar gelecek.” gibi bir korkusu var.
Bunu fark ettiğinde ona hatırlatabilirsin; “Doktora gittik, sağlıklısın. Merak etme, birkaç dakika sonra geçecek. Şu anda panik atak yaşıyorsun. Hani daha önce konuşmuştuk bir kısır döngü oluyor. O kısır döngüyü şu an yaşıyor gibisin. Yanındayım.” gibi telkinler verebilirsin.
Nefes alamıyorum, gibi cümleler kurarsa da “Nefes alıyorsun sadece daha hızlı ve kesik kesik nefes alıyorsun çünkü beynin alarm veriyor şu anda. Biraz yorulmuş olabilirsin ama yeterli oksijeni alıyorsun. Sağlıklısın.” gibi doğru bilgileri ona hatırlatabilirsin.
4. Doğru Kaynaktan Bilgilenmesini Sağla
Panik atak yaşayan yakınına destek olma konusunda verebileceğim 4. tavsiye de yakınının bu yazıları okumasını sağlamak.
Ona doğru bilgileri alma sorumluluğu için teşvik etmek.
Bu sorunlarla alakalı yazı dizisi gibi genel anlamda kişisel gelişime yönelik birçok yazıyı blogumda paylaştım.
Bunları okumasını tavsiye edebilirsin.
Bunlar dışında başka bloglara bakabilir, belli kitaplar okuyabilir.
Tabii ki şu konuda da uyarayım seni; bilgi bombardımanı da olmaması lazım.
Çünkü çok fazla bilgi yüklemesi olursa bu sefer de kafa karışır.
Kafa karışıklığının olduğu yerde de çoğu zaman otomatik pilot devreye girer ve o kaygılar giderek artar.
O yüzden de bu yazı dizisini okuması yeterli olabilir çünkü sorulabilecek her soruyu detaylı bir şekilde cevaplamayı amaçlayarak bu yazı dizisini hazırladım.
Bu noktada doğru bilgiler alması önemli çünkü internette o kadar çok bilgi kirliliği var ki forumlara vs. bakıp oradan yanlış bilgileri özümserse bu süreç ve kısır döngü uzar.
5. Destek Almasını Destekle
Panik atağı olan yakınına destek olmada 5. nokta, onun destek alma konusunu desteklemendir.
Bu sorunlarla alakalı eğer bilgi almasına ve bu bilgileri kendi kendine uygulamaya çalışmasına rağmen bir yerlerde hala tıkandığını hissediyorsa o noktada bu süreci hızlandırmak açısından bir terapi uzmanıyla çalışması faydalı olacaktır.
O noktada böyle bir uzmanla çalışması için adım atmasına teşvik edebilirsin.
Bu konuda bazen insanların çekinceleri ve belli ön yargıları olabiliyor.
Bu ön yargıların, yanlış düşünce ve bilgilerin düzeltilmesi lazım.
Buna yönelik de bir yazı paylaştım; psikologlara ve terapi sürecine yönelik ön yargılarla ilgili.
Bu yazıyı da öncelikle sen okuyabilirsin ve kendi içinde oturtabilirsin.
Yakınının bu yazıyı okumasını sağlayabilirsin ve oradaki çekinceleri gözlemleyebilirsin.
Gördüğün belli yanlış bilgiler, ön yargılar olduğunda şunu diyebilirsin; “Referans vererek, şu noktada öğrendiğim kadarıyla o dediğin gibi değilmiş, şöyleymiş. Ne dersin bunu araştıralım mı? Ya da istersen bir uzmana telefonla ulaşalım ona sor ön bilgi olarak.” -böyle bir imkan var, çalışılabilir gibi hissettiğiniz bir uzmanla öncesinde telefonla bilgi alabilirsiniz.- gibi bir destek alma konusunda yakınını teşvik edersen bu süreçte hızlı ve olumlu anlamda yol alma fırsatı olur.
Özellikle de eğer bu sorun kronik hale geldiyse ve yaşam kalitesini önemli ölçüde kısıtlıyorsa;
Diyelim ki, yakınında agorafobi gibi bir durum ortaya çıkıyor.
Panik bozuklukla alakalı korku artık evden çıkmamasına neden olacak kadar büyümeye başladıysa ve dışarıya çıkabilmesi için her seferinde senin onun yanında olman gerekiyorsa bu artık bir kırmızı alarmdır.
Gerçekten yaşam kalitesini bu kadar kısıtlayan bir duruma seyirci kalmak anlamsız.
Çünkü çözülebilir bir sorun.
Bu noktada sen onun eli ayağı oldukça o kendi eline ayağına güvenmemeye başlıyor.
Dolayısıyla bir nevi sana bağımlı hissetmeye başlıyor.
Bu genel anlamda özgüveni aşağı çekiyor, ilişkiyi negatif etkiliyor ve bunun gibi bir sürü sorunu beraberinde getiriyor.
Panik atak sorunun kesinlikle çözülebilir bir sorun olduğunu öncelikle sen bil.
Buna inan ve yakınının da bu bilgilerle temas etmesini sağla.
Dediğim gibi eğer gerekiyorsa destek almasına teşvik et, bu konuyu gündemde tut.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
